Soms verzamelt zich een kleine groep mensen aan mijn keukentafel, voor een workshop ‘Interview je ouders’. Na zo’n 500 Oral History-interviews vind ik dat ik minder ervaren interviewers best wat mee te geven heb. Maar misschien was de leerzaamste ervaring voor mijzelf wel het interview met mijn eigen ouders.
Ik pakte het professioneel aan
Op basis van de geboortedatum en de plaats waar iemand opgroeide maak ik een schema: in welke tijd viel de schoolperiode, welke grote gebeurtenissen speelden zich af op het wereldtoneel? Op welke blokjes zoom ik in: het ouderlijk huis, de familiesamenstelling. De eerste jaren in het werkzame leven zijn ook altijd interessant in een leven. Dan komt alles nog zo intens binnen, dat levert heel concrete herinneringen op.
Recordertje aan
Het recordertje ging ook op tafel bij mijn eigen moeder. En dan is het een kwestie van beginnen: onze namen, de datum, de locatie. En de eerste vraag: ‘Heb jij je eigen grootouders gekend?’
Ik heb zéker anekdotes gehoord die ik al kende. Maar 90% van wat mijn moeder vertelde was voor mij totaal nieuwe informatie over haar jeugd en haar familie. Gewoon door er een keer voor te gaan zitten en een vraag te stellen!
Het waren mooie middagen
Mijn moeder schetste mij het beeld van het leven met de koeien, die haar ouders hadden. Ze beschreef me vanaf kindhoogte hoe groot ze waren, hoe blij ze voor de koeien was als ze na de lange winter de wei weer in mochten: de aandoenlijke huppel van die massieve dieren. Ik kon haar voor me zien als tienermeisje, hoe ze wíst dat de wereld groter moest zijn dan dit vertrouwde Drentse lintdorp. Ze bood me een bijna tastbaar beeld van mijn opa, die ik zelf niet gekend heb.
Maar van mijn moeder heb ik als bijvangst ook iets kunnen vastleggen dat ik pas toen ze overleden was op werkelijke waarde kon schatten. Ik zet de tape soms éven aan, om haar lach nog eens te horen. Dát had ik me niet gerealiseerd. Dat je niet alleen het verhaal bewaart, maar ook iemands dierbare stem.